A kvartaði yfir skipun mennta- og menningarmálaráðherra í embætti skólameistara við framhaldsskólann X, en A var á meðal umsækjenda um embættið. Í kvörtuninni kom m.a. fram að A teldi skipunina ekki hafa verið nægilega vel undirbúna með vísan til jafnræðisreglu og rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar, sbr. 10. og 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Einnig taldi hann að skipunin hefði ekki byggst á málefnalegum, gildum og löglegum sjónarmiðum. Þá taldi hann að rökstuðningur mennta- og menningarmálaráðherra í bréfi til sín hefði ekki verið í samræmi við kröfur 22. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Enn fremur gerði A athugasemdir við að svo virtist sem ráðherra hefði ekki fengið umsögn um alla umsækjendur frá skólanefnd framhaldsskólans áður en hann tók ákvörðun um skipun í embættið. Þá gerði A athugasemdir við að mennta- og menningarmálaráðherra hefði ekki farið eftir þeim tímafrestum sem ráðuneytið lagði sjálft til grundvallar í störfum sínum.
Umboðsmaður Alþingis lauk athugun sinni á málinu með bréfi, dags. 30. nóvember 2011, með vísan til 1. mgr. 10. gr. og a-liðar 2. mgr. 10. gr. laga nr. 85/1997, um umboðsmann Alþingis.
Umboðsmaður taldi sig ekki hafa forsendur til að gera athugasemdir við val ráðuneytisins á sjónarmiðum sem komu fram í starfsauglýsingu eða fyrirkomulag við mat ráðuneytisins á umsækjendum. Enn fremur taldi umboðsmaður ekki tilefni til að gera athugasemdir við þau sjónarmið sem matsaðilar lögðu til grundvallar mati sínu á umsækjendum með tilliti til þeirra krafna sem fram koma í lögum um starf framhaldsskóla og skólameistara þeirra og í auglýsingu um embættið.
Umboðsmaður tók fram að af fyrirliggjandi gögnum yrði ekki annað ráðið en að umsækjandinn sem hlaut skipunina hefði uppfyllt skilyrði 14. gr. laga nr. 87/2008, um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla. Þá taldi umboðsmaður ekki forsendur til að gera athugasemdir við það mat ráðuneytisins að starfsreynsla þess umsækjanda nýttist vel til að gegna embættinu, en hann hafði starfað um árabil við skólann og hafði gegnt starfi framhaldsskólakennara, félagsmálafulltrúa, áfangastjóra og aðstoðarskólameistara. Enn fremur bæri að líta til þess að að ákvörðun um skipunina virtist hafa byggst á fleiri þáttum en menntun og starfsreynslu sem kynnu á endanum að hafa fengið aukið vægi við heildarmat á umsækjendum. Í ljósi þess hve stjórnun er stór hluti af starfi skólameistara taldi umboðsmaður auk þess ekki tilefni til að gera athugasemdir við að litið hefði verið til persónulegra eiginleika á borð við leiðtoga- og samskiptafærni.
Umboðsmaður taldi ekki að sá háttur sem skólanefnd hafði á við að veita umsögn um umsækjendur hefði farið í bága við lög. Þá varð ekki annað séð af gögnum málsins en að mennta- og menningarmálaráðuneytið hefði lagt sjálfstætt mat á umsóknargögn umsækjenda. Þótt umboðsmaður teldi umsögnina hafa mátt verið betur úr garði gerða taldi hann það ekki hagga gildi ákvörðunar mennta- og menningarmálaráðherra. Umboðsmaður taldi því ekki ástæðu til að aðhafast frekar í tilefni af þeirri afstöðu A að ráðherra hefði farið á svig við jafnræðisreglu og rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar með því að grundvalla niðurstöðu sína á tillögu skólanefndar.
Það varð niðurstaða umboðsmanns að hann hefði ekki forsendur til þess að gera athugasemdir við efnislegt mat ráðherra og samanburð á hæfni A og umsækjandans sem hlaut embættið.
Í ljósi skýringa mennta- og menningarmálaráðuneytisins vegna málsins taldi umboðsmaður ekki unnt að fullyrða hvort tilteknar spurningar, sem A gerði athugasemdir við að hefðu verið lagðar fyrir sig í starfsviðtali, hefðu verið bornar upp í viðtalinu og þá hvort neikvæð umsögn umsagnaraðila hefði legið þeim spurningum til grundvallar. Umboðsmaður taldi sér því ekki unnt að aðhafast frekar í tilefni af því atriði í kvörtun A.
Umboðsmaður lauk athugun sinni á málinu en ákvað þó að rita mennta- og menningarmálaráðuneytinu bréf vegna málsins, máls nr. 6198/2010, sem varðaði kvörtun manns sem hafði einnig verið á meðal umsækjenda um embættið og jafnframt annað skólameistaraembætti, og svara ráðuneytisins við fyrirspurn um aðkomu skólanefnda að skipunum í embætti skólameistara, en fyrir lá að í málum nr. 6186/2010 og 6198/2010 var sú aðkoma með nokkuð ólíkum hætti. T.d. tók skólanefndin framhaldsskólans Y viðtöl og aflaði umsagna en mat skólanefndar X var eingöngu á grundvelli umsóknargagna. Í bréfinu vakti umboðsmaður athygli ráðuneytisins á tilteknum atriðum í því sambandi í því skyni að metið yrði hvort tilefni væri til að veita skólanefndunum frekari leiðbeiningar. Jafnframt gerði hann tilteknar athugasemdir við stjórnsýslu ráðuneytisins í málum nr. 6186/2010 og 6198/2010.
Umboðsmaður lýsti því fyrst hvaða skilyrðum umsögn skólanefndar um umsækjendur um embætti skólameistara þarf að fullnægja um undirbúning og efni og benti m.a. á að umsögn skólanefndar yrði að uppfylla lágmarkskröfur um rökstuðning. Umboðsmaður taldi líka réttara að leiðbeiningar ráðuneytisins til skólanefnda tækju mið af því að í lögum væri ekki lengur gert ráð fyrir því að skólanefnd gerði tillögu um skipun í embætti skólameistara heldur veitti hún nú umsögn um umsækjendur. Þá taldi umboðsmaður eðlilegt að ráðuneyti nýtti stjórnunarheimildir sínar til að mæla fyrir um ákveðið verklag skólanefnda við að veita umsagnirnar, m.a. um það á hvaða gögnum og upplýsingum umsögn skyldi byggjast á, að því gættu að nefndin ætti möguleika á því að fá upplýsingar sem sérstaklega kynni að vera þörf á vegna þeirra sjónarmiða sem hún kysi að byggja umsögn sína á. Eðlilegt kynni að vera að öflun slíkra viðbótarupplýsinga ætti sér stað með atbeina ráðuneytisins og þá eftir að skólanefnd hefði sett fram beiðni um slíkt. Skólanefndum þyrfti að leiðbeina um skráningu upplýsinga til samræmis við reglu 23. gr. upplýsingalaga nr. 50/1996, þ.e. ef upplýsingar hafa verulega þýðingu fyrir úrlausn máls og er ekki að finna í öðrum gögnum þess, með tilliti til síðari meðferðar ráðuneytisins á málinu, svo sem vegna hugsanlegs andmælaréttar samkvæmt 13. gr. stjórnsýslulaga.
Umboðsmaður taldi að mennta- og menningarmálaráðuneytið hefði borið í rökstuðningi til málsaðila að gera betur grein fyrir þeim sjónarmiðum sem lögð voru til grundvallar ákvörðunum um skipun í embætti skólameistara við framhaldsskólana X og Y og fram komu í auglýsingu embættanna eða voru að öðru leyti lögð til grundvallar, sbr. 1. mgr. 22. gr. stjórnsýslulaga. Þá taldi umboðsmaður að ráðuneytinu hefði borið að gera nánar grein fyrir því hvernig þeir umsækjendur sem skipaðir voru féllu að þeim sjónarmiðum, sbr. 2. mgr. 22. gr. stjórnsýslulaga. Enn fremur taldi umboðsmaður að, að því leyti sem byggt var á því við skipunina, hefði borið að gera grein fyrir því í hverju framtíðarsýn umsækjandans sem hlaut skipunina við framhaldsskólann X var fólgin. Hann tók fram að hann hefði veitt því athygli að það orðalag, þ.e. tilvísun til framtíðarsýnar fyrir viðkomandi stofnun eða starfseiningu, kæmi æ oftar fyrir í rökstuðningi stjórnvalda vegna ráðningar eða skipunar í opinber störf án þess að það væri skýrt nokkuð frekar. Umboðsmaður vakti athygli ráðuneytisins á því og hvatti til þess að betur yrði gætt að efni rökstuðnings að þessu leyti í sambærilegum málum framvegis.
Að lokum gerði umboðsmaður athugasemdir við að A hefði ekki verið skýrt frá fyrirhuguðum töfum á afgreiðslu máls hans og upplýstur um ástæður tafanna og hvenær svars væri að vænta. Umboðsmaður taldi jafnframt ástæðu til að árétta mikilvægi þess að framvegis yrði gætt betur að málshraða við afgreiðslu erinda sem ráðuneytinu bærust.