Bréf

Vísað er til kvörtunar yðar 12. apríl sl. sem beinist að Innheimtustofnun sveitarfélaga og lýtur að innheimtu á meðlagsskuld. Í tilefni af kvörtuninni var stofnuninni ritað bréf 20. apríl sl. þar sem þess var óskað að stofnunin upplýsti um samskipti hennar við yður og réttarstöðu yðar gagnvart henni. Umbeðin gögn bárust 22. sama mánaðar.

 Fyrir liggur að 9. desember 2019 úrskurðaði sýslumaðurinn á Suðurnesjum að þér skylduð greiða barnsmóður yðar einfalt meðlag með barni yðar frá 1. september þess árs til 18 ára aldurs barnsins. Á meðal gagna málsins sem bárust frá Innheimtustofnun er einnig afrit af tilkynningu stofnunarinnar 2. mars 2020 sem var send yður með tölvubréfi um að ráðuneyti sveitarstjórnarmála hefði falið stofnuninni að innheimta hjá yður ógreitt meðlag.

Af samskiptum yðar við stofnunina sem ég hef undir höndum verður ráðið að þér hafið óskað eftir skýringum á fjárhæð þeirrar meðlagsskuldar sem Innheimtustofnunin hefur krafist að þér greiðið. Jafnframt hafið þér óskað eftir því að mánaðarleg greiðsla vegna skuldarinnar verði lækkuð til samræmis við tekjur yðar. Þá hafið þér upplýst stofnunina og afhent gögn þar að lútandi um að þér hafið greitt barnsmóður yðar meðlag.

Samkvæmt 4. mgr. 5. gr. laga nr. 54/1971, um Innheimtustofnun sveitarfélaga, er stjórn stofnunarinnar heimilt að gera tímabundna samninga sem kveða á um greiðslu skuldara á lægri upphæð en fellur mánaðarlega þegar til skuldarinnar hefur verið stofnað sökum félagslegra erfiðleika skuldara, svo sem af heilsufarsástæðum, ónógum tekjum, skertri starfsorku, mikilli greiðslubyrði, barnamergð eða af öðrum sambærilegum ástæðum. Slíka samninga skal endurskoða reglulega og a.m.k. á sex mánaða fresti. Ef um áframhaldandi félagslega og fjárhagslega erfiðleika er að ræða hjá skuldara og stjórnin telur fullljóst að aðstæður skuldara séu þannig að hann geti eigi greitt áfallinn höfuðstól eða hluta hans, auk meðlaga sem falla til mánaðarlega, er stjórninni heimilt að afskrifa höfuðstól skuldara að hluta eða öllu leyti. Heimild til niðurfellingar höfuðstóls eða hluta hans er bundin því skilyrði að skuldari hafi í a.m.k. þrjú ár staðið við samning samkvæmt 1. málslið málsgreinarinnar. Af 2. gr. laganna, þ.á m. lögskýringargögnum, verður jafnframt ráðið að stjórn stofnunarinnar sinni tilteknu eftirliti með starfsemi hennar þótt ekki verði með ótvíræðum hætti ráðið í hvaða tilvikum unnt sé að bera einstök mál og erindi undir stjórnina.

Ástæða þess að ég tek þetta fram er sú samkvæmt 3. mgr. 6. gr. laga nr. 85/1997, um umboðsmann Alþingis, er ekki unnt að kvarta til umboðsmanns ef skjóta má máli til æðra stjórnvalds og það hefur ekki fellt úrskurð sinn í málinu. Byggist þetta ákvæði á því sjónarmiði að eðlilegt sé að stjórnvöld fái tækifæri til að leiðrétta ákvarðanir, sem hugsanlega eru rangar, áður en leitað er með kvörtun til utanaðkomandi eftirlitsaðila á borð við umboðsmann Alþingis.

Þar sem hvorki verður ráðið af fyrirliggjandi gögnum málsins að þér hafið freistað þess að bera athugasemdir yðar um innheimtu meðlagsgreiðslna undir stjórn stofnunarinnar né að þér hafið óskað eftir ívilnandi úrræði, sbr. 4. mgr. 5. gr. laga nr. 54/1971, tel ég, með hliðsjón af framangreindu og með vísan til þeirra sjónarmiða sem búa að baki 3. mgr. 6. gr. laga nr. 85/1997, því ekki rétt að taka kvörtun yðar til frekari athugunar að svo stöddu. Ég tek hins vegar fram að ef þér freistið þess að leita til stjórnar stofnunarinnar og teljið yður enn beittan rangsleitni að fenginni niðurstöðu hennar getið þér leitað til mín á ný innan eins árs frá því afstaða hennar liggur fyrir, sbr. 2. mgr. 6. gr. laga nr. 85/1997.

Með hliðsjón af framangreindu, og með vísan til 1. mgr. 10. gr. laga nr. 85/1997 lýk ég hér með umfjöllun minni vegna kvörtunarinnar.