Álit

I.

Með bréfi, dags. 10. nóvember 1993, ritaði ég Hagstofu Íslands bréf og óskaði að eigin frumkvæði, sbr. 5. gr. laga nr. 13/1987 um umboðsmann Alþingis, eftir upplýsingum um, hvort dæmi væru þess að einstaklingar væru ekki skráðir fullu nafni í þjóðskrá. Ef svo væri, óskaði ég skýringa á ástæðum þess.

Tilefni bréfs þessa var að nýlega hafði verið greint frá því í fréttum fjölmiðils, að til skamms tíma hefðu löng nöfn ekki rúmast í tölvukerfi þjóðskrár. Þá var frá því sagt, að á árinu 1985 hefði tölvukerfi Hagstofunnar verið breytt, þannig að hægt væri að skrá mörg nöfn að fullu. Þrátt fyrir það hefðu full nöfn einstaklinga ekki verið færð að nýju í þjóðskrá.

II.

Svar Hagstofu Íslands barst mér með bréfi, dags. 31. desember 1993. Í því segir meðal annars:

"Þjóðskrá var komið á fót hér á landi á árunum 1952-1954 á grundvelli sérstaks manntals, sem tekið var 16. október 1952, auk aðalmanntalsins frá árinu 1950. Hafði Hagstofan þá gert samning við Rafmagnsveitu Reykjavíkur um starfrækslu vélasamstæðu til þess að unnt væri að koma á fót og starfrækja véltæka spjaldskrá með nöfnum og heimilisföngum manna. Spjaldskrá þessi var unnin á gataspjöld og voru nöfn allra einstaklinga í landinu skráð á þau skv. manntölunum 1950 og 1952. Á gataspjöldum þessum var takmarkað rými til skráningar og þurfti að hluta heildarrými niður fyrir einstök skráningaratriði. Rými fyrir nöfn manna varð 23 stafir. Nöfn, sem voru lengri en þetta, varð því að stytta og mun það ýmist hafa verið gert með skammstöfun eða niðurfellingu millinafna ef viðkomandi hafði komið á manntölin með tveimur nöfnum eða fleiri. Í þessu sambandi verður að hafa í huga að nöfn voru skráð eins og fólk hafði gefið upplýsingar um þau í manntölunum tveimur. Vitað er að í ýmsum dæmum rituðu menn ekki fullt nafn sitt eða barna sinna á manntalseyðublöðin heldur rituðu þeir nöfnin eins og þeir voru vanir að tilgreina þau. Alkunna er að margir kjósa að nota ekki fullt eiginnafn og fella gjarnan niður nafn eða skammstafa það ef þeir heita fleiri nöfnum en einu.

Af þessum tveimur ástæðum, þ.e.a.s. rými á gataspjöldum var takmarkað við 23 stafi og menn gáfu ekki alltaf upp fullt nafn sitt, er ljóst að talsverð brögð voru að því að menn væru ekki skráðir fullu nafni í þjóðskrá við stofnun hennar.

Eftir að farið var að starfrækja þjóðskrá með reglubundnum hætti voru nöfn nýrra einstaklinga á skrá tekin upp eftir skírnarskýrslum, tilkynningum um nafngjafir og upplýsingum einstaklinganna sjálfra eða eftir gögnum, sem þeir lögðu fram, ef um var að ræða fólk sem fluttist til landsins. Vegna hins takmarkaða rýmis varð áfram að skammstafa nöfn og fella niður millinöfn ef við átti. Á þessu varð ekki breyting fyrr en með þeirri endurskoðun þjóðskrár og endurnýjun tölvukerfis hennar er fram fór á árunum 1985-1987. Árið 1986 var nýtt tölvukerfi þjóðskrár tekið í notkun og þá og í framhaldi af því urðu ýmsar breytingar á þjóðskrárvinnslu. Meginbreytingar voru þær að í stað árlegrar framfærslu 1. desember var farið að framfæra skrána með sífelldum hætti frá degi til dags og kennitala leysti nafnnúmer af hólmi sem auðkennisnúmer í þjóðskrá. Við endurskoðun skráningaratriða þótti enn af tæknilegum ástæðum nauðsynlegt að afmarka rými hvers skráningaratriðis í tölvuskrám. Hér komu og til kostnaðarástæður, þ.e. að nauðsynlegt þótti að takmarka fjölda og lengd færslna til þess að skráin yrði ekki of þung í vöfum og vegna mikils kostnaðar við leigu og notkun diskarýmis. Var ákveðið að rými fyrir nöfn yrði 31 stafur. Sú ákvörðun var m.a. tekin með hliðsjón af stærð glugga á svonefndum gluggaumslögum en sú stærð mun vera skv. alþjóðlegum staðli. Í ljósi þess að takmarka þurfti nafnrýmið þótti skynsamlegt að hafa það ekki lengra en svo að nafn rúmaðist innan umslagagluggans. Enn má við þetta bæta að við athugun þessa máls var talið að af þessari takmörkun leiddi að stytta þyrfti 7-8% allra nafna og þótti það ásættanleg niðurstaða.

Þegar þessar breytingar höfðu verið gerðar hófst Hagstofan handa við að leysa úr skammstöfunum nafna í þjóðskrá. Henni var nú kleift að bjóða mönnum, sem höfðu búið við stytt nöfn í þjóðskrá, að lengja þau í allt að 31 staf. Hagstofunni lék og hugur á að endurskoða nafnritun manna í skránni að öðru leyti, ekki síst vegna þess að í upphafi hafði ekki verið unnt að rita alla stafi íslenska stafrófsins. Ruglingur gat því hafa orðið á stafsetningu nafna, einkum á ritun breiðra og grannra sérhljóða. Að fenginni heimild ríkisskattstjóra lét Hagstofan því prenta seðil sem fylgdi hverju skattframtali sem borið var út í ársbyrjun 1987. Þar var greint frá stækkun rýmis fyrir nafn í þjóðskrá og þess óskað að þeir sem teldu nöfn sín rangt rituð í skránni, þ.e. eins og þau voru árituð á skattframtalinu, fylltu út seðilinn og sendu hann til Hagstofunnar.

Þessi tilmæli vöktu athygli og bárust Hagstofunni nokkur þúsund seðlar með beiðni um breytingu á nafnritun. Flestar beiðnirnar lutu að því að leyst væri úr skammstöfunum og tekin upp millinöfn. Í nokkrum tilvikum var þessu hins vegar öfugt farið, þ.e. að beðið var um að nöfn væru skammstöfuð eða nafn fellt niður. Langan tíma tók að vinna úr þessu, m.a. þar sem bera þurfti beiðnir um upptöku nafna eða upplausn skammstafana saman við skírnarskýrslur og aðrar heimildir. Auk þess þurfti oft að hafa samband við fólk, ýmist til að leita frekari skýringa eða gefa skýringar ef ekki var unnt að verða við beiðnum.

Auk þess sem hér hefur verið rakið má nefna að Hagstofan hefur lengst af tekið við beiðnum við breytingum á nafnritun og orðið við þeim ef þær hafa átt við rök að styðjast og rúmast innan þeirra marka sem tölvukerfið setur. Þegar tölvukerfið var endurnýjað var þessi möguleiki og reifaður sérstaklega í greinargerðum Hagstofunnar, fréttatilkynningum og í viðtölum við fjölmiðla.

Við samningu frumvarps að núgildandi lögum um mannanöfn nr. 37/1991 kom undirritaður því til leiðar að upp voru tekin ákvæði um heimild til breytingar á nafnritun, sbr. 21. gr. laganna. Frá því þessi lög tóku gildi hinn 1. nóvember 1991 hafa legið frammi í afgreiðslu Hagstofunnar sérstök eyðublöð fyrir beiðnir um slíkar breytingar. Talsvert er um að fólk nýti sér þetta og er þá bæði um að ræða að nöfn séu tekin upp og felld niður, ýmist að fullu eða þau skammstöfuð. Slíkar beiðnir eru nú yfirleitt afgreiddar jafnóðum og þær berast. Alls hafa 500 beiðnir af þessu tagi verið afgreiddar frá gildistöku laganna.

Hér að framan hefur saga þessa máls verið rakin og koma þar fram svör við spurningum yðar. Nánar má svara þeim beinlínis á þessa leið:

1)

Nokkur brögð eru að því að einstaklingar séu ekki skráðir fullu nafni í þjóðskrá. Hve mikil veit Hagstofan ekki og álítur það í raun ekki sérstaklega áhugavert.

2)

Skýringar á ástæðum þess að þurft hafi að stytta nöfn eða skammstafa hafa komið fram hér á undan. Um það hvort yfirleitt sé nauðsynlegt að skrá fullt nafn í þjóðskrá er fjallað hér á eftir.

3)

Hér á undan hefur verið greint frá þeim ráðstöfunum sem Hagstofan hefur beitt til að breyta nafnritun í þjóðskrá. Hagstofan telur ekki þörf á frekari ráðstöfunum í þessu efni öðrum en þeim sem sífellt er beitt, þ.e. að gefa fólki færi á að breyta nafnritun skv. ákvæðum 21. gr. laga um mannanöfn.

Spurningar yðar til Hagstofunnar má skilja á þá leið að það sé álit yðar að jafnan skuli rita fullt nafn manna í þjóðskrá. Sé þetta réttur skilningur er Hagstofan ekki á sama máli. Í þessu sambandi má hafa í huga eftirtalin atriði.

Í fyrsta lagi verður að vera ljóst hvað átt er við með hugtakinu þjóðskrá. Þjóðskrá er í reynd gagnasafn á tölvu með tilteknum upplýsingum um þá sem búa í landinu eða hafa búið þar. Að baki þessu gagnasafni liggja þau gögn sem Hagstofunni berast og hún byggir skráningu sína á. Sum þessara gagna eru varðveitt sífellt, svo sem fæðingarskýrslur, skírnarskýrslur, hjónavígsluskýrslur og dánarvottorð.

Í reynd er þjóðskrá ekki nein ein skrá heldur tölvuvætt gagnasafn sem nýta má til myndunar ýmissa skráa. Algengasta skráin, sem þannig er mynduð og sú sem oftast er beitt, er íbúaskrá þjóðskrár. Íbúaskráin sýnir nöfn manna og helstu skráningaratriði eftir heimilisföngum. Hún er m.a. hagnýtt til áritunar á ýmis opinber gögn og póst, svo sem frá skattyfirvöldum, tryggingakerfinu og gjaldheimtunni. Henni er og beitt við vinnslu kjörskrárstofna. Þá er hún hagnýtt af fjölda einkaaðila, m.a. bankakerfinu.

Í gögnum þjóðskrár eiga jafnan að vera heimildir um fullt nafn manna. Tölvuskráin, þ.m.t. íbúaskráin, á hins vegar að geyma upplýsingar um nöfn einstaklinga eins og þeir vilja að þau séu rituð en með þeim takmörkunum, sem því eru sett af þeim nöfnum sem þeir hafa hlotið upphaflega eða við nafnbreytingu skv. mannanafnalögum. Hér á landi hefur það jafnan verið svo að margir þeirra manna, sem hlotið hafa fleiri en eitt eiginnafn, hafa kosið að nota aðeins eitt þeirra eða skammstafa önnur. Telja verður að þessi hefð sé svo rík að ekki sé geðfellt að snúast gegn henni með því t.d. að bjóða að allir skuli jafnan skráðir á opinberar skrár með fullu nafni. Verður hér að hafa hugfast hve víðtæk þjóðskrárnotkun er, þ.e. að íbúaskrá liggur til grundvallar í allri opinberri stjórnsýslu og mjög víða í einkageiranum.

Sú skoðun að ekki sé nauðsynlegt að menn séu jafnan skráðir fullu nafni í þjóðskrá kemur glögglega fram í 20. gr. mannanafnalaga en hún er svohljóðandi (leturbr. eru Hagstofunnar):

"Fullt nafn manns er eiginnafn hans eða eiginnöfn að viðbættu kenninafni.

Á öllum opinberum skrám og öðrum opinberum gögnum skulu nöfn manna rituð eins og þau eru skráð á þjóðskrá á hverjum tíma.

Í skiptum við opinbera aðila, við samningagerð, skriflega og munnlega, svo og í öllum lögskiptum skulu menn tjá nafn sitt eins og það er ritað á þjóðskrá á hverjum tíma."

Það sem hér hefur verið sagt breytir því ekki að æskilegt er að gefa mönnum kost á að nöfn þeirra séu rituð fullum fetum í þjóðskrá. Álitamál er hins vegar hve langt skuli gengið í þessum efnum. Hér koma ýmsar hagkvæmisástæður til. Rými í tölvum er alldýrt en þó mun ódýrara en var fyrir nokkrum árum þegar núverandi tölvukerfi þjóðskrár var skipulagt. Rými á ýmsum eyðublöðum o.þ.u.l. er jafnan takmarkað. Séu nöfn lengri en nemur því rými, sem rita skal nöfnin í, verður útkoman oftast sú að klippt er af nöfnunum aftan frá. Er það mun bagalegri stytting en sú, sem er ákveðin fyrirfram, og eins og nú háttar með vitund einstaklingsins eða forsjármanna hans. Loks má benda á að sum nöfn, tvínefni eða þrínefni, eru mjög löng og ætla verður að útilokað sé að viðkomandi einstaklingur noti yfirleitt fullt nafn sitt. Ekki sýnist þá heldur nauðsynlegt að það sé notað í þjóðskrá. Það breytir hins vegar engu um nafn einstaklingsins, það stendur eftir sem áður eins og það hefur verið gefið við skírn, nafngjöf eða nafnbreytingu. Það stendur í gögnum þjóðskrár og er alltaf skrifað fullum fetum á opinber vottorð hennar, svo sem fæðingarvottorð, hjúskaparvottorð og dánarvottorð.

Að lokum skal hér aðeins vikið að þeim fréttaþætti sem er kveikjan að bréfi yðar. Strax skal tekið fram að eftir mati Hagstofunnar var ekki um frétt í venjulegum skilningi að ræða, margt var afflutt og afbakað og kveikjan að "fréttinni" ónauðsynlegt upphlaup sem stafaði af misskilningi og líklega óþolinmæði jafnt geranda sem þolanda.[...]

Í ljós hefur komið að "frétt" þessi hefur villt um fyrir ýmsum sem á hana hlýddu. Hagstofan hefði e.t.v. átt að bregðast við þessu en gerði ekki, m.a. vegna þess að alllangur tími leið frá því "fréttin" var flutt þar til ljóst varð hve villandi hún hafði verið. Hagstofan hefur hins vegar brugðist við einum þætti þessa máls. Annars vegar hefur verið rætt við skrifstofustjóra lögreglustjóra um málið og hins vegar hefur Hagstofan fengið samþykki embættis lögreglustjóra fyrir því að á skrifstofu þess liggi eftirleiðis frammi eyðublöð fyrir beiðnir um breytingar á nafnritun. Fylli einhver einstaklingur út slíka beiðni þar verður hún send með símbréfi til Hagstofunnar og þá afgreidd með venjulegum hætti, þ.e. oftast um leið og hún berst.

Í þessu sambandi skal tekið fram að Hagstofan telur sér ekki heimilt að breyta nafnritun manna einhliða og fer því fram á skriflega beiðni viðkomandi einstaklings. Þetta er m.a. gert að gefnu tilefni til að koma í veg fyrir að síðar meir rísi vafi um breytingu nafnritunarinnar og hver beiddist hennar. Loks skal þess getið að kona sú, sem sjónvarpsmálið snerist um, fékk skömmu síðar breytingu á nafnritun samkvæmt skriflegri beiðni sinni dags. 22. nóvember 1993.

Með þessu langa bréfi vonast Hagstofan eftir að þér hafið fengið nauðsynlegar upplýsingar um mál þetta. Hagstofan er vitaskuld fús til að veita frekari upplýsingar sem þér kunnið að óska eftir."

Hinn 19. apríl 1994 hélt ég fund með [...] hagstofustjóra og [...] skrifstofustjóra um mál þetta.

III.

Í forsendum álits míns, dags. 20. september 1994, gerði ég eftirfarandi grein fyrir þeim atriðum í bréfi Hagstofunnar er lutu að framkvæmd á skráningu mannanafna. Þá gerði ég nokkra grein fyrir ákvæðum laga um mannanöfn, og fjallaði einkum um lagaheimild til breytingar á nafnritun:

"1.

Eins og nánar er rakið í bréfi Hagstofunnar, dags. 31. desember 1993, var aðeins tuttugu og þriggja stafa rými til að skrá nöfn manna í hinni véltæku spjaldskrá, sem í upphafi var notuð fyrir þjóðskrá. Nöfnin voru þá skráð eins og menn höfðu sjálfir ritað þau við manntölin, sem tekin voru árin 1950 og 1952. Ef nöfn voru aftur á móti lengri en nam hinu tuttugu og þriggja stafa rými, hafði Hagstofan frumkvæði að því að skammstafa eða fella niður millinöfn.

Árið 1987 var tekið í notkun nýtt tölvukerfi fyrir þjóðskrá. Með því varð sú breyting, að rými til að skrá nöfn manna varð þrjátíu og einn stafur í stað tuttugu og þriggja áður. Var þá kleift að rita að fullu sum nöfn, sem ekki höfðu verið tekin upp í þjóðskrá eða höfðu verið skammstöfuð þar. Af þessu tilefni lét Hagstofan prenta seðla, er fylgdu skattframtölum, sem borin voru út í ársbyrjun árið 1987. Þar var vakin athygli á þeim möguleika að fá skráningu nafna breytt. Voru þeir, sem töldu nöfn sín rangt skráð í þjóðskránni, beðnir að fylla út seðilinn og senda hann til Hagstofunnar. Í framhaldi af þessu bárust Hagstofunni nokkur þúsund seðlar, þar sem óskað var breytingar á skráningu í þjóðskrá.

Frá því að lög nr. 37/1991 um mannanöfn tóku gildi hafa legið frammi hjá Hagstofu Íslands eyðublöð fyrir þá, sem óska breytingar á skráningu nafns síns í þjóðskrá skv. 21. gr. laganna. Þá hefur hagstofustjóri upplýst að slík eyðublöð liggi einnig frammi hjá lögreglustjórum.

2.

Í lögum nr. 37/1991 er ekki að finna sérstaka heimild fyrir Hagstofuna til þess að ákveða, hvernig nafn manns skuli skráð í þjóðskrá. Verður því að leggja til grundvallar að almennt beri að skrá fullt nafn manns í þjóðskrá, nema því hafi verið löglega breytt skv. 21. gr. laga nr. 37/1991. Komist fullt nafn manns ekki fyrir í þjóðskrá, er spurning hvernig með skuli fara. Ekki er vikið að þessu álitaefni í lögum nr. 37/1991. Miðað við það tölvukerfi, sem Hagstofan notar fyrir þjóðskrá um þessar mundir, er ekki unnt að skrá slík nöfn að fullu. Verður því að skammstafa þau, svo hægt sé að færa nafn hlutaðeigandi manns í þjóðskrá og fullnægja lagaskyldu um skráningu.

Samkvæmt 1. mgr. 20. gr. laganna er fullt nafn manns eiginnafn hans eða eiginnöfn að viðbættu kenninafni. Samkvæmt 1. mgr. 1. gr. laganna er heimilt að gefa barni þrjú eiginnöfn. Verða því stundum ekki tök á því að skrá í þjóðskrá fullt nafn þeirra manna, sem bera mjög löng nöfn eða mörg eiginnöfn, jafnvel þótt þeir óski sérstaklega eftir því að rita fullt nafn sitt með þeim hætti almennt í lögskiptum, sbr. 2. og 3. mgr. 20. gr. laga nr. 37/1991 um mannanöfn.

Framangreind aðstaða getur hæglega leitt til mismununar. Þar sem nafnréttur er mikilsverður þáttur persónuréttar, tel ég nauðsyn bera til að tekið verði til athugunar, hvort unnt sé að koma í veg fyrir þennan aðstöðumun við framkvæmd löggjafar um mannanöfn.

Fram kom í viðræðum, sem ég átti við hagstofustjóra og skrifstofustjóra Hagstofunnar 19. apríl 1994, að til stæði að semja nýtt tölvukerfi fyrir þjóðskrá á næstu árum og yrði þá tekið til sérstakrar athugunar, hvort stækka ætti stafarýmið svo hægt væri að skrá lengri nöfn í þjóðskrá. Verði ekki talið fært að skrá lengri nöfn í tölvukerfi það, sem notað verður fyrir þjóðskrá, tel ég nauðsynlegt að settar verði skýrar reglur um það, með hvaða hætti skuli brugðist við, þegar fullt nafn verður ekki skráð í þjóðskrá.

3.

Eins og áður segir, getur Hagstofa Íslands, þjóðskrá, heimilað að nafnritun sé breytt, án þess að um sé að ræða eiginlega nafnbreytingu, sbr. 21. gr. laga nr. 37/1991. Í athugasemdum við 21. gr. í greinargerð með frumvarpi því, er varð að lögum um mannanöfn, segir m.a.:

"... Er þetta í samræmi við gildandi framkvæmd. Algengt er að menn, sem heita tveimur nöfnum, óski eftir að annað nafnið sé ekki ritað ellegar að það sé skammstafað á þjóðskrá þar sem þeir noti það ekki. Í öðrum tilvikum, þegar annað tveggja nafna er ekki ritað á þjóðskrá eða það skammstafað þar, er og algengt að þess sé óskað að bæði nöfnin séu rituð þar fullum stöfum." (Alþt. 1990, A-deild, bls. 626)

Í 21. gr. segir, að breyting á nafnritun skuli fara eftir reglum, sem Hagstofan setji að höfðu samráði við mannanafnanefnd. Slíkar reglur hafa enn ekki verið settar. Samkvæmt upplýsingum hagstofustjóra hefur framkvæmd Hagstofu Íslands á breytingu á nafnritun aftur á móti verið fastmótuð árum saman. Ég tel engu að síður nauðsynlegt að slíkar reglur verði settar sem fyrst, þannig að þær séu aðgengilegar almenningi og ekki ríki óvissa um, hvaða reglur gildi á þessu sviði. Þá verður einnig að telja, að 21. gr. byggi á því, að slíkar reglur séu til staðar, þar sem breyting á nafnritun skal "... fara eftir reglum sem Hagstofan setur".

4.

Samkvæmt 21. gr. laga nr. 37/1991 getur hver maður fengið nafni sínu breytt einu sinni nema sérstakar ástæður séu fyrir hendi. Ég tel að til sérstakra ástæðna í skilningi ákvæðisins beri að fella þau tilvik, þegar nafn hefur upphaflega verið stytt að frumkvæði Hagstofunnar og breyting manns á nafnritun er í raun aðeins leiðrétting á því. Ég tel æskilegt að á þessu verði tekið í reglum þeim, sem Hagstofu Íslands ber að setja skv. 21. gr. laga nr. 37/1991."

"IV.

Niðurstaða.

Samkvæmt framansögðu er það niðurstaða mín, að nokkur aðstöðumunur sé við framkvæmd löggjafar um mannanöfn, þar sem full nöfn þeirra einstaklinga, sem heita mjög löngum nöfnum eða mörgum eiginnöfnum, verða ekki skráð í þjóðskrá. Ég tel nauðsyn bera til, að tekið verði til athugunar, hvort fært sé að breyta þessu. Verði slíkum breytingum ekki komið við, tel ég nauðsynlegt að settar verði skýrar reglur um það, með hvaða hætti skuli brugðist við, þegar fullt nafn verður ekki skráð í þjóðskrá.

Loks eru það tilmæli mín til Hagstofu Íslands, að settar verði reglur skv. 21. gr. laga nr. 37/1991 um mannanöfn, um breytingu á ritun nafna í þjóðskrá.

Með vísan til 11. gr. laga nr. 13/1987 um umboðsmann Alþingis og 11. gr. reglna nr. 82/1988 um störf og starfshætti umboðsmanns Alþingis, er athygli forsætisráðherra og Alþingis vakin á máli þessu."

V.

Með bréfi, dags. 2. maí 1995, óskaði ég eftir því við ráðherra Hagstofu Íslands að mér yrðu látnar í té upplýsingar um, hvort einhverjar ákvarðanir hefðu verið teknar í framhaldi af áliti mínu. Svar Hagstofu Íslands, dags. 16. maí 1995, hljóðar svo:

"Ráðherra Hagstofunnar hefur í fyrirspurn á Alþingi samkvæmt 49. gr. þingskapa gert grein fyrir þeim ákvörðunum sem Hagstofan hefur tekið í þessu máli.

Í svari ráðherra segir meðal annars:

"Í áliti umboðsmanns Alþingis kemur fram að nokkur aðstöðumunur sé við framkvæmd löggjafar um mannanöfn. Í þessu felst brot á jafnræðisreglu stjórnarfarsréttar. Við þessu má bregðast með tvennum hætti; með því að lögfesta reglur um styttingu langra nafna í þjóðskrá og öðrum opinberum gögnum eða með því að breyta tölvukerfi þjóðskrár og annarra opinberra skráa svo unnt sé að skrá löng nöfn. Ég tel óheppilegt að lögbinda reglur sem mismuna fólki og mun því beita mér fyrir að þjóðskrá og öðrum opinberum skrám verði breytt. Með þessu yrði jafnræðisregla stjórnsýslulaga í heiðri höfð og farið til fulls eftir ábendingu umboðsmanns Alþingis.

Reyndar hefur um nokkurt skeið verið unnið að undirbúningi endurnýjunar á tölvukerfi þjóðskrár. Þetta verk er mjög umfangsmikið og tímafrekt og óvíst hvenær því lýkur. Endurnýjun þessi á að ná til alls tölvukerfis þjóðskrár, þ.m.t. til rýmis fyrir nöfn. Að fengnu áliti umboðsmanns Alþingis, sem áður var vitnað til, mun Hagstofan stefna að því að stafrými fyrir nöfn verði án takmarkana en það var ekki raunhæfur kostur er núverandi tölvukerfi var tekið upp."

Í svari ráðherra kemur einnig fram að nauðsynleg breyting á rými fyrir nöfn í þjóðskrá yrði ein sér dýr. Sem hluti heildarendurbóta á tölvukerfi þjóðskrár yrði hins vegar ekki um sérstakan viðbótarstofnkostnað að ræða. Ráðherra telji því nauðsynlegt að hafist verði handa við heildarendurskoðun tölvukerfisins án tafar fremur en að rokið verið til að stækka nafnrýmið eitt sér.

Við þetta má loks bæta að gagnger breyting á tölvukerfi þjóðskrár eins og að er stefnt, hefur áhrif á öll tölvukerfi í landinu sem tengjast eða eru löguð að þjóðskrá. Því er mikilvægt að nauðsynlegar breytingar á tölvukerfi þjóðskrár komi fram í einu lagi og með góðum fyrirvara þannig að stofnunum og fyrirtækjum gefist rúmur tími til að bregðast við og tengja þeim viðhaldi og endurnýjun eigin kerfa."