Opinberir starfsmenn. Tjáningarfrelsi.

(Mál nr. 11466/2022)

A, kennari við framhaldsskólann X, leitaði til umboðsmanns Alþingis og kvartaði yfir því hvernig skólameistari brást við bloggskrifum hans um nafngreindan mann. Byggðist kvörtunin á því að skólameistarinn hefði með ólögmætum hætti skipt sér af þátttöku hans í opinberri umræðu og vegið þannig að starfsheiðri hans og stjórnarskrárvörðum rétti til tjáningarfrelsis. Hefði skólameistari lýst óánægju með skrifin á fundi með A, fjallað um þau í tölvubréfi til starfsmanna, nemenda og foreldra og enn fremur hefði í framhaldinu dregið verulega úr þeirri yfirvinnu sem A hefði verið úthlutað.

Umboðsmaður gerði grein fyrir að þótt forstöðumanni opinberrar stofnunar væri óheimilt að takmarka tjáningarfrelsi starfsmanna og þátttöku þeirra í samfélagsumræðu leiddi engu af síður af stöðu hans og stjórnunarrétti samkvæmt lögum að honum væri heimilt, að gættum málefnalegum sjónarmiðum og meðalhófi, að bregðast við ummælum starfsmanns ef þau hefðu þýðingu fyrir starfsemi viðkomandi stofnunar. Í þessu sambandi yrði að hafa í huga að meðal skyldna skólameistara væri að gæta þess á hverjum tíma að skólastarfið væri í samræmi við lög og reglugerðir, og bæri honum sem öðrum aðilum skólasamfélagsins að leggja sitt af mörkum til þess að stuðla að og viðhalda góðum starfsanda og jákvæðum skólabrag. Sér í lagi væri til þess ætlast að í framhaldsskólum væri fjallað um mál sem kynnu að hafa áhrif á skólabrag, þ.m.t. mál sem kæmu upp utan skólatíma og í rafrænum samskiptum. Með fyrrgreindu tölvubréfi hefði skólameistari brugðist við máli sem umtalað var í skólasamfélaginu og hann taldi að kynni að hafa þýðingu fyrir þau gildi sem skólinn stæði fyrir. Yrði ekki annað ráðið en að sú afstaða, sem skólameistari tjáði í tölvubréfinu, m.a. með vísan til fjölbreytileika nemendahópsins svo og virðingar og stuðnings við nemendur, hafi verið í samræmi við skyldur hans. Þá hefði skólameistari ekki veitt A formlega áminningu í starfi eða bannað honum framvegis að tjá sig að viðlögðum slíkum afleiðingum.

Niðurstaða umboðsmanns var að að skólameistari hefði ekki farið út fyrir heimildir sínar og að ekkert lægi fyrir um að ákvörðun um yfirvinnu tengdist bloggskrifum A.  

  

Umboðsmaður lauk málinu með áliti án tilmæla 26. apríl 2022.